Polen 2023

2023 Reis naar Polen

17 juli. De planning was twee dagen heen, één dag daar voor het feest van de 18e verjaardag van Jeremy, en in twee dagen terug. En zo is het gegaan.

Aniela had ons verteld dat het 40° was in Strzygi. Bij ons vertrek uit Garderen was het 19° en dus, rekenden we uit, moest de temperatuur ongeveer één graad per 50 km stijgen. Klopte redelijk: in Braunschweig was het, na 300km, 25°. Je moet je toch ergens mee amuseren, want met de muziek, waar ik een weekendlang mee bezig was geweest, was toch van alles misgegaan. Zo had ik nogal eens wat applaus laten zitten bij het lenen van YT en was de map die Ko onbeluisterd had toegevoegd, toch meegekomen en stond er allerlei troep op. Werk aan de winkel, maar eerst dit verhaal!

De route naar Polen is behoorlijk oninteressant. Soms is er opzij wat bos, maar mooie landschappen zijn er niet bij, geen bergen, GEEN VOGELS. Dat begon me op te vallen in de buurt van Magdeburg. Ook geen roadkills langs de kant, zorgwekkend, want er waren dus geen dieren om dood te rijden!. Maar bij ons logeeradres in Walternienberg viel het reuze mee: er was een ooievaarsnest vlak bij, met 2 jongen. Er waren zwaluwen. En lang niet gezien: een zwarte roodstaart.
Na de lange rit, het hotel was nog een heel eind van de grote weg, zaten we afgeknoedeld aan een biertje op het terras - temperatuur inmiddels rond de 30° - en daar waren de eerste wespen. Ik had het idee dat ze zwarter waren dan de augustuswespen die we hier kennen. Zolang ze niet steken heb ik niks tegen wespen; deze hieronder zat zijn antenne te verzorgen.

Bij het hotel zelf was het een beetje een bende, met een hoop zand op de binnenplaats vanwaar we naar de kamer moesten, fiets, speelgoed, een tractor.
Het eten was matig - we zijn in Duitsland vaak verwend met juist verrukkelijk eten! - maar de kamer en het bed prima. Een plek waar veel fietsers iets komen drinken of eten. Het is hier, denk ik, een geweldige plek voor het maken van fietstochten; vrij vlak, asfalt op de weg, een wijd landschap met graanvelden en zo en nauwelijks verkeer. Ook dicht bij een pontje over de Elbe en het heette dan ook Zum Fährhaus.

Ik ben altijd graag 'buiten' en was weer blij met bloemen in de berm, zoals de leuke convulvulus hieronder, verwant aan de door tuiniers gehate pispotjes, maar schattig lichtroze in de berm, en iets geels/onbekends. Die vind ik nog wel in mijn onvolprezen Flora (nog uit mijn schooltijd!) Vermoedelijk heelblaadjes Pulicaria dysenterica.
Ook hingen sommige bomen stikvol maretak, enorme bollen. Uiteindelijk bezwijkt de boom. Foto's ervan waren niet de moeite waard!

Schuin tegenover het hotel, onder dat ooievaarsnest, had iemand met gevoel voor milieu een kunstwerk? gemaakt van de in de berm opgeraapte troep. Met, heel grappig, een prullenbak ernaast!

18 juli. de tweede dag was als de eerste, met als extraatje een enorme Stau in de buurt van Berlijn, waar aan de weg gewerkt werd. Oei, dat belooft niet veel goeds voor de terugweg ... Bij het andere Frankfurt de grens over (geen controles meer!) en op weg naar Poznan.

Inmiddels is er veel veranderd: er zijn nieuwe wegen aangelegd, met smetteloze viaducten (geen graffiti) erover en tolpoorten aan het begin, maar wel vrij leeg. Je kunt nu flink doorrijden.
Benzinepompen met een goedgesorteerde winkel/eetgelegenheid erbij (met van die lekkere melkijsjes, Big Milk heten ze nu!)

We hebben wel een flinke tijd oponthoud gehad, omdat ergens een w.s. heftig ongeluk gebeurd was, op nog geen 50 meter voor ons: ambulance, politiewagens en zelfs een helikopter moesten eraan te pas komen.

Wel nog steeds de dennenbossen of spichtige berken lángs -, maar asfalt óp de weg en vooral geen steeds van andere getallen voorziene snelheidsborden die je voortdurend in de gaten moet blijven houden aan de kant.

Zo was de verkeerssituatie vrijwel overal toen we een jaar of dertig geleden voor het eerst in Polen kwamen: een bord aan het begin van een dorp of grotere plaats en eentje aan het eind. Daartussen dikwijls loerende politieagenten, want na het beginbord mag je niet harder dan 45 en daarná weer ...? en dat is nooit helemaal duidelijk. Toen we er eens met J & J waren hadden we binnen een uur 2 bekeuringen te pakken!

We kwamen nog zo'n weg tegen onderweg naar Strzygi, toen we vóór Bydgoszcz een afslag namen richting van Toruń, de kortste route (die we dus beter niet hadden kunnen nemen). Ik heb de borden met aangegeven snelheid geturfd gedurende een aantal kilometers: 12 borden met 70, 1x 60, 6x 50, 2x 40 en 3x 70+. Vaak maar een paar tientallen meters van elkaar. Bij elk bord moet een chauffeur op zijn hoede zijn!

Ook hier veel stukken tussen dennen of berken en soms aan het begin van een zijweggetje een schaarsgeklede liftster ...

Heel lelijk trouwens vind ik de gele hekken die nu overal staan op plekken waar er gevaar zou kunnen dreigen. Op de foto rechts hierboven b.v., maar ze zijn in het landschap veel lelijker dan het op de foto lijkt.

We zagen nergens meer een koe aan een touw, zoals vroeger. We zagen trouwens helemáál geen koeien.

Maar nog wel heel af en toe een Mariabeeld met van die linten eraan.

Wat mij betrof was er in de buurt van Strzygi nog wel wat nostalgie: een ooievaarsnest op dezelfde plek als 30 jaar terug.
Ik zie in het westen van Nederland nooit meer een zwaluw, hier zaten ze nog op de draden (één zwaluw is, geloof ik, een spreeuw!), sorry voor de slechte foto, ik heb geen supercamera. En een wolk spreeuwen, die zie je hier zelden meer.

Een graanveld gewoon langs de weg, met bloemen erin!

Tarwe stond er bijna rijp te wezen. Een beeldschone geranium, zomaar in de berm, Geranium pratense, lett. vertaald weidegeranium.

Eindelijk waren we er, en de hele familie stond ons buiten op te wachten met veel omhelzingen, tranen, oprechte blijdschap. Binnen nog meer familie, thee, heerlijke frambozentaart. En eten natuurlijk, want in Polen moet je eten. En dat is meestal heel erg lekker!

Ons eerste 'contact met Polen' was toen Aniela bij ons werd ondergebracht toen ze in een koor zong, dat in Leiden ging optreden. Samen met een ander meisje en J&J, die vlakbij woonden hadden ook 2 van die meisjes. Ze vonden het doodeng en bruin brood maar zielig voor zulke rijke mensen. Ze waren een jaar of 15.
Aniela kwam het jaar daarná 6 weken bij ons logeren om Engels te leren. Dat deed ze dan ook, want ze is heel pienter. Weer een paar jaar later gingen wij voor het eerst naar Polen en werden daar in een warm bad ontvangen. Zo is het begonnen. Inmiddels kennen we de hele familie al een jaar of 25 zeker, worden bij alle feesten uitgenodigd en gaan er ook af en toe heen.

Deze keer was het voor de verjaardag van de oudste zoon van Aniela en Arek. Jerermy werd 18 en dat wordt in Polen gevierd.

Eerst naar de kerk! Daar ging iedereen tot onze verbazing eerst biechten. Toen volgde er een snelle mis, met 2 heren zoals dat heet = 2 priesters op het altaar, die af en toe samen iets doen, zonder preek (en zonder collecte!), de jongeman werd gezegend en kreeg een kruisje van de pastoor en vervolgens gingen we allemaal naar de feestzaal om te gaan eten.

Er stond voor iedereen een bord met, wat ik dacht was verse pasta, maar het bleek vermicelli, waarover bouillon werd gegoten, erg lekker, dat wel, maar het vult al direct. Ik heb er bijna nóg spijt van dat ik het niet heb laten staan, want ik kan nog maar vrij kleine porties eten en er kwam een overvloed van heerlijkheden op tafel. Vlees, vis, aardappels in verschillende uitvoeringen, salades. En flessen water, cola en fris en wodka op tafel natuurlijk, We hadden het al meer dan eens meegemaakt.
Later komen er toetjes en taart en koffie. En ... dan komen er weer schalen met vlees en vis enz! Je moet een maag van elastiek hebben. Gelukkig gaat het uren door en wie er zin in heeft kan ook dansen, want de jongere zoon, Kornel, zorgde voor muziek en veel foto's van de jarige van geboorte tot op heden geprojecteerd op een groot scherm.

Wij hadden wel een aardige bijdrage. Een deel van Aniela's familie spreekt niets anders dan Pools. Dat is lastig communiceren. Maar in een omgeving met WIFI kunnen we nu via een tablet en een vertaalprogramma voor het eerst van gedachten wisselen!! Niet in het ouderlijk huis, want daar is geen verbinding met het net, wel in de feestzaal. En hier ben ik voor het eerst in al die jaren 'n beetje in gesprek met Viktoria, Aniela's moeder. We voelen voor elkaar alsof we zussen zijn.

Ik ben dol op haar. Ze is, wat over het algemeen 'een eenvoudige vrouw' genoemd zal worden. Van boerenkomaf, altijd op het platteland gewoond. Maar pienter genoeg en met een heel groot hart! Wat ze in haar leven veel gedaan heeft is a) met pretoogjes rondrijden op een motorfiets en b) pijnloos de voor hen verplichte injecties*) geven aan mensen in de omgeving. Verder voorzag ze de heiligenbeelden in de buurt regelmatig van een nieuw likje verf. Ze was gek op die motorfiets, maar het kan niet meer.
Een lieve, wijze moeder van vijf kinderen, waarvan Aniela de jongste; een nakomertje, twaalf jaar of zo na de jongste zus. Als Viktoria kansen had gehad was ze vast arts geworden.

*) aan mensen met diabetes b.v.

Dááronder een leuke foto van Jeremy, het feestvarken.

Hieronder v.l.n.r.: de man van Danka, de oudste broer van Aniela (Janusz). Ko, dochter van andere broer van Aniela (is juriste en heeft Aniela enorm geholpen met problemen tussen haar en de bank betreffende de hypotheek op het appartement waar zij & Arek wonen), Jagoda, Danka, Kornel, Victoria, Erna, JJ, Aniela, Arek en Sebastian, de oudere broer van Arek.

Met de vader had ik niet zo'n klik, hij had minder in zijn mars, maar was een doodgoede kerel. Hij is er slecht aan toe op het ogenblik, het loopt op z'n end.. Hij was al jaren ziek en werd niet meer thuis verpleegd, want met Viktoria gaat het niet heel goed: ze zit meestal in een rolstoel, nadat ze van alles gebroken heeft bij een ongelukkige val.
Hij is een paar dagen na het feest overleden.

De vertaalmachine veroorzaakte ook veel lol met de zussen van Aniela. Danka is verpleegster met een volle baan, heeft 3 kinderen grootgebracht & een huishouden bestierd waarbij ze haar eigen groenten en zo kweekte en weckte, plus haar niet makkelijke schoonmoeder in huis. Ze vertelde via het machien dat zij en haar (heel aardige) man een ander huis aan het bouwen waren, maar het ging een beetje mis met het vertalen. Ik kreeg te lezen dat ze een toren aan het bouwen waren, waarop ik vroeg of die voor haar schoonmoeder was ... en dat zorgde voor veel hilariteit.

Hier zijn Ko en Janusz? - je spreekt het uit met dezelfde klank als het Engelse fish aan het eind, maar ik weet niet hoe je de naam spelt - in de weer met tablet en vertaalprogramma. Aniela heeft 2 veel oudere broers, deze is banketbakker. Hij spreekt alleen Pools en als je hem niet begrijpt gaat hij, net als Aniela's vader altijd deed, harder praten! Hij zat tegenover me en is een flinke eter.

Hieronder v.l.n.r.: Janusz, Ko, Danka, Jagoda, Viktoria met Kornel achter zich, Erna, Jeremy en Aniela.

Hier nog een foto met de zussen: Danka, Jagoda en Aniela.

Aniela en Erna. Aniela's bril is van een designer ... en rechts Arek met zijn oudste broer, Sebastian, met wie het niet heel goed gaat. Een zachtaardige man, met wie we Frans spreken. Hij wordt uitgeknepen door zijn ex en lijdt daar hevig onder.
De jongste broer, Damian, die we ook een tijd onder onze hoede hebben gehad, was helaas ziek. Maar hij had in juni nog hier in Leiderdorp gelogeerd, dus we hadden hem net uitgebreid gezien en gesproken.

We logeerden in het 'hotel' dat bij de feestzaal hoort. Omdat er nog al wat familiefeesten worden gevierd in Polen zijn er overal gelegenheden waar je dat kunt doen. Ze zorgen er voor drank en het vele eten en alles wat erbij hoort. Hier - in Strzygi zelf N.B. - waren er ook een paar kamers waar je kon overnachten en Aniela had er 5 afgehuurd voor ná het feest en op het laatste nippertje ook voor ons de avond ervoor. Zoals we - op één keer na - altijd ervaren hebben in Polen was eer van alles mis. Zie afdeling hotels!

20 juli. Toen weer terug naar huis. Je verveelt je natuurlijk kapot tijdens het rijden op saaie wegen, dus hebben we onderweg naar ons logeeradres in voormalig oost Duitsland zitten bedenken waar we ooit ook weer overnacht hadden op een plek met vijvers? Want we gingen nu ook weer naar iets met vijvers, dacht Ko. Ik zag in mijn verbeelding vijvers met riet en zo, en kon werkelijk niet bedenken waar dat geweest zou moeten zijn, want zulke vijvers leverde de herinnering niet op.
Ineens kwam een ander beeld wél tevoorschijn: vijvers langs een pad, zonder riet en met veel hongerige karpers erin. Maar waar was dat nou??? We konden er maar niet opkomen.
Nu zitten we weer thuis en daar zijn fotoboeken en de beddenboeken. (We hebben jarenlang foto's gemaakt van elk bed waar we in sliepen en we hebben veel gereisd = 2 boeken vol foto's. Wel naam van verblijfplaats en nummer van de kamer, als het er was, maar niet altijd een datum erbij!) De fotoboeken leverden niks op: daar zijn we mee gestopt toen we aan dit blog begonnen, 2007 of zo. En het was ook heel lastig om alle reizen naar Polen weer voor de geest te halen. Maar vandaag hebben we het gevonden via het beddenboek: in mei 2015 zijn we voor iets naar Polen geweest, doop van Damians zoon? daar waren we, dacht ik, niet bij, al hebben we er foto's van. Een of ander gedoe in een park met een prachtige sering in volle bloei (dat wist ik uiteraard nog wel), Hemelvaartsdag en veel motorfietsen ergens in de Harz en toen kwam Blankenburg en Klosterfischer bovendrijven: ja, daar was het. Niet dat dat ook maar een beetje interessant is, maar je hebt iets te doen tijdens je lange zit!

20 juli. Het laatste logeeradres was een klooster in Lehnin. Sober,schoon, lekker bed, grote, witte badkamer zonder plek voor toilettas, handdoeken 2 meter van de douche ...
Lastiger was, dat je er niet kon eten, dus aten we, best lekker, bij een soort Turkse afhaal tent in het nabijgelegen dorp, waar ze kebab stonden te snijden, maar ook lekkere pasta en gemengde sla hadden. OK.
Ter compensatie was er 's avonds in de nabijgelegen kerk een (gratis) concert. Het orkest was niet geweldig, denk ik. Denk ik, want de akoestiek was zo belabberd dat het nauwelijks te horen was of het een goed orkest was. Ze speelden de Enigma variaties van Elgar, waar de laatste het aangenaamste muziekstuk van de avond zou worden. Dan het bekende orgelwerk van Bach, dat begint met TA ta TAAAA en dan een paar noten naar beneden, omgezet tot een werk voor orkest, grrrr, en de symfonie van Franck en dat werd zo'n brei in die kerk. dat je hoopte dat het snel afgelopen was. Maar toen kwam er nog een toegift van het een of ander. Er was wel een heel goede fluitiste! en we hebben daarná heerlijk geslapen.

Ze doen ook niet aan ontbijt in dat klooster, of je moet het tevoren reserveren, daar wil ik vanaf wezen. We gingen vrijdagmorgen om 1/2 8 weer op pad en konden ontbijten bij een lokale bakker, met prima brood, kaas, kopje thee en zowaar een uitstekende mandarijn voor mij!

Er waren wat stoeltjes en tafeltjes voor ontbijtgasten en je zat dus bijna in de winkel zelf. Daar kwam een meneer brood halen: hij had een baard, Ook droeg hij een korte broek, had blote benen en sandalen aan de blote voeten. Op de achterkant van zijn welgevormde kuiten had hij links een 30cm grote tatoeage van Maria en rechts, even groot, het Heilig Hart. 'Dat is vast een pastoor' zei Ko.

Over de laatste dag valt nauwelijks iets te vertellen, lang en saai. Alleen bespeurde ik uit mijn ooghoek een groot bord met een E, toen we langs een of ander dorp reden, waar we toch al koffie wilden gaan drinken.

Die E is van een keten supermarkten en die hadden, volgens Tonkie, het allerlekkerste brood van de wereld genaamd Nordic Walking. Tonkie gaat heel graag met een stel paarden naar de Eiffel en om dan zelf van dat brood genieten, dus toen we een tijdje terug naar de Eiffel gingen moesten we dat zeker eens kopen, vond ze. Nooit gevonden!

Ook hier niet. We zijn zelfs in een grotere plaats naar een grotere EDEKA gegaan, maar ook daar geen Nordic walking.

24 juli. We kregen gisterenavond het bericht dat Aniela's vader was overleden.