We ontkomen er niet aan: ook in Frankrijk moeten we belasting betalen. We hadden daar geen officiële mededeling van gekregen, maar de notaris had al iets gemompeld over Taxe Foncière en Taxe d’Habitation en al snel werd duidelijk dat het ging over wat in Nederland vroeger de Onroerend Goed Belasting (eigenaars- en bewoners-deel) werd genoemd. Over het jaar van aankoop was alles al betaald.

In de loop van 2003 kregen we een soort aangifteformulier toegestuurd. Daarop moest een beschrijving van het huis worden gemaakt. We moesten opgeven hoeveel kamers het huis had, aanwezigheid van terassen, luifels, zwembad, bestratingen en nog veel meer; en al de oppervlaktes daarvan. Al deze items zouden uiteindelijk de hoogte van de belasting gaan bepalen, vermoedden we. Dat formulier had ons via een omweg bereikt, want omdat ons Leidse adres in de koopacte was vermeld was dit papier ook naar Leiden gestuurd. Na invulling stuurden we het formulier terug met de vraag of verdere correspondentie naar ons adres in Frankrijk zou kunnen worden gestuurd, want dat zou wel zo makkelijk zijn. Stilte, geen reactie, niets. 

Van bekenden hadden we wel gehoord dat belasting hier op tijd betaald moest worden, want dat er anders automatisch een boete van 15% opgelegd wordt. Iedereen werd verder geacht te weten dat de Taxe Foncière voor 15 oktober betaald moest zijn en de Taxe d’Habitation voor 15 december, of je nu een aanslag had gekregen of niet. Geen aanslag krijgen is geen excuus om niet te betalen. Gewoon naar de Trésor Public gaan en dokken.

Natuurlijk lag in oktober 2003 onze aanslag nog in Leiden, dus togen we op tijd naar de Trésor Public in St Chinian om te betalen. Dat kon, zelfs zonder Avis d’imposition, want alles stond in de computer zodat we ter plaatse een cheque uitschreven. Een kwitantie kregen we niet; dat was niet nodig om dat de cheque door de bank werd afgewikkeld. Verder legden we uit dat het zo lastig was dat de aanslagen naar Leiden werden gestuurd en gelukkig was de belastingbalie zo bereidwillig om ons adres direct in de belastingcomputer te veranderen.

Tja, peinsde onze Nederlandse buurman toen we hem onze administratieve sores met het adres hadden verteld. Ik probeer dat al 13 jaar maar dat is nog steeds niet gelukt; nog steeds gaan onze belastingpapieren naar Nederland. Het zou mooi zijn als dat jullie na één keer al zou lukken. Hij had gelijk. Ook onze aanslag voor Taxe d’Habitation ging, ondanks de adreswijziging toch weer richting Leiden. Gepokt en gemazeld als we ons inmiddels voelden gingen we in december 2003 weer naar de Trésor om te betalen én om voor de tweede keer het adres te laten veranderen. De balie haalde enigszins onverschillig de schouders op: het adres kon natuurlijk best veranderd worden, maar op deze manier liep het toch ook allemaal goed? Een week later ploften beide aanslagen op de mat, doorgestuurd uit Leiden.

In 2004 was er goed nieuws en slecht nieuws. Goed was, dat de aanslag op tijd in onze Franse brievenbus lag. Het slechte dat hij doorgestuurd was vanuit Leiden en bovendien dat hij ongeveer anderhalf keer zo hoog was uitgevallen. Wel waren we nu in staat om te bestuderen hoe de Taxe Foncière was opgebouwd: een deel voor de Gemeente, een deel voor het Departement, een deel voor de Région en tenslotte huisvuilheffing. Bovendien waren er allerlei interessante betalingsmogelijkheden geschetst, waaronder het on-line betalen op de website van de Franse belastingdienst. De percentages waren nauwelijks hoger, dus zou de verhoging wel liggen aan de opgave die we eerder hadden verstrekt. 

We waren inmiddels gehecht geraakt aan de regelmatige bezoeken bij de Trésor Public, dus gingen we daar op tijd heen. Gesloten. Het vervolgbezoek had nogal wat voeten in de aarde. De bemanning van de gehele Trésor bestond uit  één persoon. Dat leek niet zo erg, want er waren maar 2 klanten voor ons. Dat bleek dus wél erg want onophoudelijk ging de telefoon die meneer ook moest beantwoorden. Na elk gesprek waren hij en zijn klanten de draad kwijt en moesten dan weer even op gang komen, tot de telefoon wéér ging.

Inmiddels hadden we een foldertje ontdekt over maandelijkse automatische betaling van deze twee belastingen. Dat leek ons wel wat, voor het geval er nog meer personeel op de Trésor zou worden bezuinigd. Toen we aan de beurt waren pakte meneer al telefonerend het formuliertje uit onze hand en gaf ons een ander. Hij gebaarde dat we dat moesten invullen en riep tussen de bedrijven door dat we een RIB* moesten bijvoegen en het nummer van de aanslag.

Meestal hebben we wel een paar RIB’s in onze portemonnee, maar nu net even niet. Bovendien hadden we het nummer van de aanslag Foncière wél, maar die van de Habitation nog niet. Dat kwam, zeiden we, omdat ons adres verkeerd in de computer stond. Achter ons stonden inmiddels  andere gelukkige belastingbetalers. Wij kregen door dat we eigenlijk 3 dingen tegelijk aan het doen waren: Belasting betalen, adres wijzigen en betalingswijze veranderen. Meerdere dingen tegelijk doen gaat altijd fout, in welke bureaucratie dan ook, waar ook ter wereld, hoe inefficient ze verder ook mogen zijn.

We veranderden dus snel het doel van de missie en zeiden dat we wilden betalen en schoven de ingevulde cheque en de aan de aanslag gehechte TIP** naar voren. Die TIP deed de deur dicht, want hij graaide direct een envelop ergens vandaan, stopte cheque en TIP er in en zei: op de post doen, wel een postzegel plakken en een RIB was nu niet meer nodig. Volgende klant. Zónder TIP kun je dus in cash of per cheque betalen, maar zodra je een TIP laat zien kost het je dus ook nog een postzegel. Inmiddels hadden we ook twee computer-uitdraaien met onze belastingnummers gekregen en met de belofte dat we nog wel eens zouden terugkomen met de ingevulde papieren voor de maandelijkse betaling en de adreswijziging, verlieten we de Trésor. Op weg naar het postkantoor, want postzegels hadden we natuurlijk niet bij ons.

Maandag gaan we terug, dan zijn ze open, zo stond tenminste op de deur. 

---

* Een RIB is Relevé d’Identité Bancaire, een formuliertje waarop naam en adres van Bank en rekeninghouder staan, de IBAN en BIC codes, en verder de Code établissement, Code Guichet, Rekeningnummer en Clé RIB staan, allemaal gegevens zonder welke een gezond financieel verkeer niet mogelijk is. Dat formulier kun je bij de bank printen door je pinpas in een printer te stoppen, of thuis printen als je bent aangesloten op het Franse internet bankieren. Acceptgiro’s bestaan hier niet, dat is veel te makkelijk.

Er bestaat trouwens ook nog een RIP, een Relevé d’Identité  Postale, die iets met de Post te maken heeft. Wij weten daar het fijne niet van en dat houden we ook zo.

** Een TIP, Titre Interbancaire de Payement lijkt nog het meest op een acceptgiro maar is dat natuurlijk niet. Het wordt vaak toegevoegd met  een factuur (belasting, electriciteit, telefoon en zo) waarop weliswaar het te betalen bedrag en bankgegevens van de begunstigde staan, maar je kunt er niet mee betalen. Wel kun je een handtekening zetten en het met je RIB (zie boven) terugsturen naar de crediteur, die alles dan weer doorstuurt naar zijn bank, denken we. Misschien lijkt het nog het meest op een eenmalige incassomachtiging, maar dan met twee formulieren in plaats van één.

Overschrijven per giro of bank gebeurt heel zelden. Eigenlijk is dat alleen maar practisch als het gaat om rekeningen bij hetzelfde bankfiliaal, in dezelfde stad dus. Zodra het geld naar een ander filiaal van de zelfde bankketen moet wordt het al ingewikkelder, laat staan als het naar een rekening bij een andere bank moet. Wat gelukkig wel heel soepel gaat is het periodiek of eenmalig overschrijven van een Nederlandse bankrekening naar onze Franse bank. Dat gaat betrekkelijk snel en sinds vorig jaar ook kosteloos en het is ook mogelijk om via internet eenmalige overschrijvingen te doen. De giro loopt tamelijk ver achter: Girotel kan niets naar het buitenland overmaken en ook het periodiek overschrijven van onze giro naar Franse bank kan niet.

Nee, er valt qua betalingsverkeer nog veel te verbeteren. Waarschijnlijk zijn de banken de enigen die uiterst tevreden zijn, gezien onze recente ervaringen. We hadden iets in Engeland besteld, onder niet-goed-geld-terug garantie. Nou, het was niet goed, ding dus terug en we kregen prompt een cheque uitgeschreven op een Engelse bank, dus wel in ponden Sterling. Wij vreesden dat het incasseren onmogelijk zou zijn, maar onze locale bank was daar heel makkelijk in. Kon best, zeiden ze, we zouden alleen wat frais moeten betalen.  Toen we de afrekening kregen, vielen we zowat van onze stoel. Volgens de gangbare omrekenkoers had de cheque een waarde van ongeveer €51, maar we kregen slechts €31 uitbetaald. De rest was dus opgegaan aan kosten voor de bank, en dat al ruim vóór het onstaan van de bankencrisis.

Nee, zeiden de ingewijden ons later. Dat doen jullie helemaal fout. Als je een cheque op een Engelse bank krijgt moet je daarmee dus niet naar een Franse bank gaan. Véél makkelijker is het om een engelse kennis op te zoeken, en die de engelse cheque te geven in ruil voor de berekende tegenwaarde in cash-euro's, minus een fles wijn voor de moeite. Véél sneller en véél voordeliger.

Nou ja, makkelijker kunnen ze het hier niet maken, wel leuker om er iets over te schrijven.